Fabryka Pełna Życia
O projekcie
Fabryka Pełna Życia – nowe centrum Dąbrowy Górniczej jest jednym z najistotniejszych przedsięwzięć rozwojowych dla: Dąbrowy Górniczej, regionu Zagłębia Dąbrowskiego oraz wschodniej części obszaru Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (Metropolia GZM pierwszy związek metropolitalny w Polsce). Projekt od 2016 roku prowadzony jest w sposób kompleksowy i integrujący procesy przestrzenne, budowlane, infrastrukturalne i społeczne (zob. Modelowa Rewitalizacja w Dąbrowie Górniczej).
Naszym celem jest wyprowadzenie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych (znajdujący się w śródmieściu Dąbrowy Górniczej teren po byłej fabryce obrabiarek „Defum”, zlokalizowany w sąsiedztwie centrum komunikacyjnego) i nadanie im nowych funkcji miasto i centrotwórczych.
Zmierzamy do zmiany profilu Dąbrowy Górniczej – z miasta przemysłowego, w miejsce wysokiej jakości życia, centrum miejsc pracy w nowoczesnych sektorach, stosowania rozwiązań przyjaznych dla środowiska naturalnego, rozwoju kultury i wspierania lokalnej tożsamości.
Nowe Centrum Dąbrowy Górniczej (obejmującego zarówno teren Fabryki Pełnej Życia, jak i obszar Placu Wolności przed Pałacem Kultury Zagłębia, który docelowo ma stanowić tzw. Salon Zagłębia Dąbrowskiego) – po licznych konsultacjach społecznych, jak i pracach grup ekspertów w zakresie urbanistyki i architektury, przedsiębiorczości oraz zrównoważonego rozwoju – oparto o zasoby społeczności lokalnej.
W obszarze projektu planuje się rozwijać koncepcję miasta aktywnego, angażującego mieszkańców w inicjatywy społeczne. Jak wynika z analizy ekonomicznej i szczegółowej koncepcji urbanistyczno-architektonicznej, realizacja inwestycji przyniesie ok. 2 tysiące nowych miejsc pracy.
Będzie to obszar funkcjonowania lokalnych usług dla mieszkańców. Przestrzenie publiczne zaprojektowano odpowiednio do ludzkiej skali i potrzeb poprzez: wyłączenie ruchu kołowego na obszarze Fabryki Pełnej Życia i wprowadzenie strefy uspokojonego ruchu w jej sąsiedztwie, dominującą rolę zieleni miejskiej, małej architektury, rozbudowaną ofertę gastronomiczną, kulturalną, rozrywkową i rozwoju przedsiębiorczości.
Nowe centrum Dąbrowy Górniczej
Fabryka Pełna Życia – nowe centrum Dąbrowy Górniczej – powstaje w sercu regionu o nazwie Zagłębie Dąbrowskie, które jest częścią pierwszej metropolii w Polsce, niezwykle atrakcyjnego miejsce do życia i realizowania inwestycji.
- Jesteśmy blisko głównych ośrodków miejskich w tej części Europy, takich jak: Praga, Wiedeń, Budapeszt, Bratysława, Kraków, Łódź, Wrocław, Częstochowa czy Ostrawa.
- Od niezwykłych walorów przyrodniczych tzw. Pojezierza Dąbrowskiego (4 jeziora) dzieli nas zaledwie kilka minut jazdy rowerem.
- Od centrum Katowic dzieli nas zaledwie ok 20 minut jazdy pociągiem.
- W promieniu 200 km od Fabryki mieszka 21 mln osób.
- Mamy do wyboru 28 szkół wyższych.
- Jesteśmy częścią wyjątkowej oferty kulturalnej, sportowej i dynamicznie rozwijającego się rynku pracy największego obszaru metropolitalnego w Polsce.
Z mieszkańcami i dla mieszkańców
Przez ponad trzy lata dąbrowianie wspierani przez grono ekspertów tworzyli na terenie byłych zakładów Defum miejsce, które będzie nowym centrum i wizytówką Dąbrowy Górniczej. Jesteśmy wyjątkowym w skali Polski przykładem przemiany obszaru poprzemysłowego, bo Fabryka Pełna Życia to:
• stworzenie głównej przestrzeni miejskiej z nowym zielonym rynkiem wewnątrz dawnych hal fabrycznych,
• „miasto w mieście” z wyraźnymi odniesieniami do historii Zagłębia Dąbrowskiego i układu dzielnic Dąbrowy Górniczej
• obszar przyjazny pieszym, bez barier dla osób starszych i osób z niepełnosprawnościami, łatwo dostępny rowerzystów,
• uporządkowana zieleń miejska, nawiązująca do otoczenia przyrodniczego,
• wielofunkcyjność obiektów i przestrzeni publicznych.
Fabrykę Pełną Życia zaplanowano jako miejsce spotkań, odpoczynku, edukacji regionalnej, gdzie można zobaczyć film, obejrzeć wystawę, napić się dobrej kawy i zjeść coś dobrego. Będzie to miejsce z bogatą ofertą wydarzeń kulturalnych, działań społecznych i ekologicznych.
Zbudowanie nowego centrum Dąbrowy Górniczej na bazie drugiego filaru projektu – Fabryka. Kultury i Sztuki – przyciąga do Fabryki ludzi młodych i utalentowanych. W roku 2023 odbyło się w Fabryce Pełnej Życia ponad 160 różnych przedsięwzięć muzycznych, kulturalnych, sportowych, rekreacyjnych i społecznych. W naszej otwartej przestrzeni przyjęliśmy przez cztery lata ponad 130 000 gości.
Fabryka Pełna Życia to:
usługowe
biurowe
zielony rynek
17 zielonych tarasów na dachach
restauracje, kawiarnie, bary
budynki biurowo-usługowe
budynki mieszkalne
wieża widokowa
zielone pasaże
multimedialna hala konferencyjno-targowo-wystawowa
wypożyczalnia rowerów miejskich
wypożyczalnia rowerów elektrycznych
stacje ładowania samochodów
miejsca postojowe dla rowerów
historyczne trasy tematyczne
pełna dostępność dla osób z niepełnosprawnościami
zielone place zabaw
zieleńce wodne, ogrody wertykalne
Opis poszczególnych budynków i ich planowane przeznaczenie
Nowe centrum Dąbrowy Górniczej zaprojektowano jako „miasto w mieście”: nowoczesną, przyjazną i wielofunkcyjną przestrzeń spotkań, pracy i mieszkania. Głównym założeniem projektu jest różnorodność zabudowy, która pociąga za sobą intensywne użytkowanie o każdej porze dnia i roku.
Część hal przemysłowych zostanie wyburzonych, a te najcenniejsze – odrestaurowane, przebudowane i zaadaptowane do nowych funkcji usługowo-handlowych. Istniejąca zabudowa będzie uzupełniona budynkami nowo projektowanymi o funkcjach usługowych i mieszkalnych z komercyjną przestrzenią położoną w parterach budynków.
Fabryka. Dla Klimatu
Nowe centrum Dąbrowy Górniczej będą wyróżniać: efektywność energetyczna (realizacja obiektów kubaturowych oraz przestrzeni publicznych z wykorzystaniem energooszczędnych materiałów i odnawialnych źródeł energii – panele fotowoltaiczne, pompy ciepła), oszczędność i poszanowanie zasobów, racjonalna i oszczędna gospodarka wodna i ponowne wykorzystanie odpadów.
Podstawy działań w zgodzie z naturą:
– rośliny jako integralna część zabudowy,
– kompozycje nawiązujące do gatunków występujących na obszarze Zagłębia – grab pospolity, głóg,
– zastosowania roślin przyjaznych ptakom, owadom i małym ssakom – łąki kwietne, drzewa i krzewy owocowe,
– rośliny „wpisane” w obiekty architektoniczne, m.in. zielony tunel przestrzeni suwnic,
– dobór gatunków jako obraz dąbrowskich zbiorników wodnych, Pustyni Błędowskiej i krajobrazu Sroczej Góry,
– miejsce dla drzew-symboli Dąbrowy Górniczej: dębów szypułkowych,
– zastosowanie tzw. zielonych dachów retencyjnych.
W przestrzeni Fabryki Pełnej Życia zieleń pełnić będzie także funkcje:
– reprezentacyjne, towarzyszącą układowi urbanistycznemu, w postaci pasm zieleni – kompozycji liniowych, które wyróżniają przebieg ciągów komunikacyjnych i lokalizację zabudowy,
– izolacyjno/osłonowe, w postaci zastosowania gatunków drzew i krzewów liściastych oraz pnączy, które ograniczają hałas i zanieczyszczenie powietrza.
Fabryka. 3.0
W Fabryce Pełnej Życia uwzględniono koncepcję tzw. miasta gąbczastego, zaplanowano – na wszystkich dachach nowych budynków – stworzenie zielonych ogrodów, przewidziano budowę systemu gromadzenia i powtórnego wykorzystania wód deszczowych. Na obszarze „miasta w mieście” umieszczono wypożyczalnie rowerów, w tym rowerów elektrycznych oraz stacje ich ładowania, panele fotowoltaiczne i pompy ciepła. Na parkingach zaplanowano stacje ładowania samochodów elektrycznych.
Realizacja projektu spowoduje trwałą przemianę Dąbrowy Górniczej – z miasta związanego z górnictwem węgla kamiennego, zdominowanego (w kontekście funkcjonalnym, urbanistycznym, społecznym) przez zakłady przemysłowe – w miasto z silnym zapleczem usługowym, miejsce wysokiej jakości życia, przyciągający ośrodek miejski.
W obszarze projektu zaplanowano rozwój miasta aktywnego, angażującego mieszkańców w inicjatywy społeczne. Ponadto Fabryka Pełna Życia będzie miejscem aktywności przemysłów kreatywnych skupiającym talent i technologię.
Fabryka. Kultury i Sztuki
Budowa nowej przestrzeni kulturalnej w industrialnych pomieszczeniach Fabryki będzie doskonałym polem różnego rodzaju aktywności, interakcji i inwestycji – planowane działania dotyczą całego spektrum zagadnień, takich jak ekologia, transport, wsparcie przedsiębiorczości, rozwój kultury czy rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
W tym miejscu kluczową rolę odgrywać będzie wspólnota działań, by współtwórcami wydarzeń i aktywności byli mieszkańcy, organizacje pozarządowe, artyści, aktywiści, instytucje kultury, czy lokalni przedsiębiorcy. Aby wszyscy razem, wspólnie stworzyli tu miejsce tętniące życiem, kulturą i lokalnością. Dzięki temu uda się stworzyć ciekawą platformę wymiany myśli, wiedzy i umiejętności pomiędzy twórcami a publicznością. Dla każdej społeczności niezwykle ważne są przedsięwzięcia artystyczne i kulturalne, takie jak koncerty, spektakle, warsztaty, seminaria i konferencje.
Będzie to także obszar funkcjonowania lokalnych usług dla mieszkańców (oferta „ginących zawodów”). Przestrzenie publiczne i półpubliczne/współdzielone zaprojektowano odpowiednio do ludzkiej skali i potrzeb poprzez: wyłączenie ruchu kołowego i wprowadzenie strefy uspokojonego ruchu w jej sąsiedztwie, dominującą rolę zieleni miejskiej, małej architektury, rozbudowaną ofertę gastronomiczną, kulturalną, rozrywkową i rozwoju przedsiębiorczości.
Fabryka. Pełna Historii
W dawnej fabryce obrabiarek DEFUM, w samym centrum Dąbrowy Górniczej, tworzymy niepowtarzalną przestrzeń, która łączy przemysłowe tradycje regionu ze współczesnymi oczekiwaniami wyjątkowych najemców i wymagających klientów. Robimy to z poszanowaniem historycznego dziedzictwa. Zachowujemy cenne elementy architektoniczne i konstrukcyjne. To, co ze względu na zły stan wymagało demontażu, po rewitalizacji zyska nowe życie.
Przestrzeń nowego centrum Dąbrowy wyróżniać będą:
– odwołania do zagłębiowskiej tożsamości miejsca,
– hale nazwane od dzielnic Dąbrowy Górniczej, np. Ząbkowicka, Łosieńska, Tworzeń,
– ulice, place i pasaże z nazwami byłych właścicieli zakładów Defum: Emil Škoda, Bracia Zieleniewscy, Wilhelm Fitzner i Konrad Gamper,
– tablice ilustrujące historię i pierwotne przeznaczenie rewitalizowanych obiektów przed wejściami do hal,
– tablice informacyjne o dzielnicach Dąbrowy Górniczej,
– umieszczona w posadzce dawna mapa miasta,
– model fizyczny Fabryki Pełnej Życia i zakładów Defum,
– plenerowe gabloty ekspozycyjne,
– pamiątki z górniczej przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego: kopalnianie koła wyciągowe, kolejka podziemna z kopalni KWK Kazimierz Juliusz w Sosnowcu.
